Việc chạy không chỉ nói đến việc chạy trên máy chạy bộ, chạy trên đường dài hay ở các dãy vỉa hè trong thành phố. Thực tế có rất nhiều nơi trên thế giới vẫn chưa được trải nhựa – và con người đã bắt đầu chạy từ trước khi những con đường được xây dựng như hiện nay. Bạn có thể học hỏi tinh thần đó và kết nối với thiên nhiên nếu bạn tham gia một cuộc chạy bộ đường mòn. Cho dù bạn là một tín đồ cuồng nhiệt của thể thao ngoài trời hay bạn chỉ đang tìm kiếm một cuộc phiêu lưu trong rừng, chạy đường mòn có thể cho bạn thấy những yếu tố hoàn toàn khác nhau cho đường chạy của bạn và đưa bạn đến những con đường mà bình thường bạn sẽ không bao giờ khám phá. Và để chạy trên những con đường đó, bạn sẽ cần một đôi giày chạy phù hợp.
Giày chạy đường mòn được thiết kế khác với những kiểu giày chạy bộ cho mặt phẳng nhẵn của người chạy đường trường. Việc băng qua một cánh đồng, một khu rừng hay đỉnh núi đá một cách an toàn sẽ trở nên thách thức hơn hẳn. Ngày nay, khi số người tham gia chạy đường mòn ngày càng tăng (theo World Athletics, số người tham gia vào môn thể thao này đang trên đà tăng 15% hàng năm trong những năm gần đây và hiện có 20 triệu vận động viên chạy đường mòn trên khắp thế giới), nhu cầu của người chạy về giày chuyên dụng để có thể vượt qua những thách thức của thế giới thiên nhiên cũng sẽ ngày càng cao. Mark J. Mendeszoon, DPM, FACFAS, bác sĩ nhi khoa tại Precision Orthopedic Specialties ở Ohio, cho biết: “Với sự xuất hiện của trào lưu này, sự phát triển của giày chạy bộ đường mòn sẽ dần nở rộ do những bất lợi giày chạy bộ truyền thống mang đến khi dùng ở những nơi có địa hình hiểm trở.”
Sự khác biệt rõ ràng nhất giữa giày đi đường bình thường và giày thiết kế riêng cho đường mòn có thể sẽ khá khó nhận ra nếu bạn chỉ nhìn lướt qua, nhưng nếu bạn lật xem đế giày, bạn sẽ nhận ra sự khác nhau giữa hai loại giày này. Mendeszoon, người hiểu rõ về các loại giày đồng thời là loại chủ sở hữu của các cửa hàng Achilles Running Shop ở Ohio và Erie, Pennsylvania, cho biết: “Sự khác biệt rõ ràng nhất nằm ở đế ngoài (chất liệu cao su) với rãnh (vấu) lớn hơn. Chúng cũng sẽ mềm hơn so với bình thường để có phù hợp với các địa hình khác nhau trên đường mòn. Tiếp theo là phần đế giữa có tác dụng đệm và hỗ trợ bàn chân – chúng sẽ chắc chắn hơn so với giày chạy bộ vì phải cung cấp cho người chạy một bề mặt chắc chắn hơn.” Mendeszoon cũng cho biết: “Một vài đôi giày cho đường mòn sẽ cải tiến hơn nữa và lót thêm đế rock plate (một lớp đế mỏng thường làm từ vật liệu carbon hoặc nhựa TPU đặt ở đế giữa và đế ngoài) để bảo vể bàn chân khỏi đá sỏi, gậy và những rãnh máng.
Ngoài ra cũng có môt vài điểm khác biệt nữa. Mendeszoon tiếp tục: “Lưỡi gà (phần bảo vệ mu bàn chân) của giày chạy đường mòn sẽ to hơn giày chạy bộ thường để có thể bảo vệ vùng mắt cá chân khỏi các chướng ngại trên đường mòn. Giày đường mòn cũng sẽ có dây giày dài hơn vì nhiều người chạy bộ muốn giày ôm chân chắc hơn. Điều này cũng cho phép người chạy thắt nút nhiều lần và đặt phần dây thừa gọn trong mé giày, giúp giảm thiểu việc mắc vào những sợi dây buộc hoặc gậy gộc xung quanh và giảm thiểu té ngã”. Sở hữu cho mình một đôi giày phù hợp là điều cực kỳ quan trọng đối với những người chạy đường mòn vì họ có thể sẽ gặp nhiều vấn đề khác nhau cùng khả năng chấn thương cao hơn. “Người chạy đường mòn dễ bị phồng rộp do hơi ẩm thấm vào giày hoặc do vật liệu chống thấm nước của giày bị giảm độ thông thoáng”. Mendeszoon nói. “Việc móng chân bị tổn hại là rất phổ biến vì bề mặt nhấp nhô có thể gây nhiều sức ép hơn lên ngón chân và những áp lực này có thể gây ra tụ máu dưới móng (máu bên dưới móng) và khiến chúng rơi ra (nấm móng).”
Làm thế nào để chọn một đôi giày chạy đường mòn tốt
Theo Mendeszoon, có ba yếu tố cần xem xét nếu bạn đang tìm mua một đôi giày chạy đường mòn mới.
Mẹo số 1: Nếu một người là vận động viên chuyên chạy trên đường mòn thì việc trang bị một đôi giày có đế cứng cáp là rất quan trọng. Nếu bạn muốn chạy trên cả đường mòn và đường thường thì một đôi giày lai sẽ có lợi vì cấu tạo đế sẽ không quá khác biệt cùng đế giữa mềm hơn.
Mẹo số 2: Đo chiều dài và chiều rộng bàn chân của bạn, đồng thời mang tất chạy bộ thích hợp khi thử giày. Khi chọn được giày phù hợp, hãy xỏ dây giày đúng cách để giày vừa vặn với chân.
Mẹo số 3: Hiểu rằng giày đường mòn sẽ khác một chút so với giày đi đường và có thể sẽ cứng hơn (giày chạy đường mòn sẽ không linh hoạt bằng giày thường). Hãy thử giày mà không cần lót trên phần đế lót giày vì cơ chế sinh học cho việc chạy đường mòn khác với lúc đi bộ hoặc chạy đường trường. Để chân tiếp xúc với bề mặt đường mòn là điều tối quan trọng. Nếu đế lót có thể tùy chỉnh thì bạn cần phải có nẹp chỉnh và bạn nên thử giày cùng với chúng.
Và nếu bạn không chắc về đôi giày phù hợp nhất dành cho mình, hãy tìm một cửa hàng bán đồ chạy tại địa phương.
Mendeszoon nói: “Cũng như với giày chạy bộ, những người chạy đường mòn nên đến các cửa hàng chạy bộ địa phương và thử các loại giày đường mòn khác nhau. Giống như giày chạy bộ, tất cả chúng đều có các kiểu dáng và chức năng khác nhau”.
Caldera 5 của Brooks
Mendeszoon nói: “Đây là một đôi giày tốt với đệm cao, độ lệch gót thấp (4mm) và phù hợp với kiểu chân trung tính.”
Giày chạy bộ Terrex Two Flow Trail của Adidas
Được thiết kế để xử lý cả bề mặt vỉa hè và địa hình của đường mòn, bạn có thể lựa chọn đôi giày này cho con đường mà bạn dự tính sẽ chạy. Đệm Lightstrike của Adidas sở hữu độ đàn hồi tốt và đế ngoài bằng cao su Continental sẽ giúp cho những bước chân của bạn vững vàng hơn.
Wildhorse 7 của Nike
Các vấu đa hướng chắc chắn được làm từ cao su mài mòn cao trên đế ngoài của giày này khiến nó trở thành một con “quái vật” phù hợp với mọi loại địa hình khắc nghiệt. Nhưng đó chưa phải là tất cả, foam Nike React cũng sẽ giúp trong việc đệm chân trong khi phần lưới phía trên giúp giữ cho chân bạn mát mẻ.
Mont Blanc cho nam của Altra
Thiết kế FootShape độc đáo của Altra là một trong những lựa chọn hàng đầu của những vận động viên chạy, nhưng “chú chiến mã” cao cấp này còn mang trên mình một thiết kế hào nhoáng trông bắt mắt ngay cả sau những chuyến hành trình ngoài trời của bạn. Đôi giày này cũng có hiệu quả chống trượt tốt với foam nhẹ và đế Vibram. Nếu bạn gặp vấn đề về gót chân, hãy chuẩn bị tất cao và dày.
Speedgoat 5 cho nam
Phiên bản mới nhất của đôi giày chạy đường mòn phổ biến của Hoka One One nhẹ hơn bất kỳ phiên bản nào trước đó, với sự xuất hiện mới mẻ của lưới jacquard hai lớp phía trên. Mendeszoon nói: “Những đôi giày này có đệm cao, đế giữa mềm hơn một chút, gót thấp (4mm) và phù hợp với kiểu chân trung tính.”
Peregrine 12 của Saucony
Đế ngoài PWRTRAC của Saucony giúp chống bám đường rất tốt và miếng lót mới cải tiến sẽ giúp buổi chạy của bạn thoải mái hơn. Mendeszoon nói: “Những đôi giày này có đệm cao, đế giữa mềm hơn một chút, gót thấp hơn (4mm) và phù hợp với kiểu chân trung tính.”
GT-2000 9 TRAIL của Asics
Mendeszoon nói: “Đây là một trong số ít những đôi giày đường mòn mang lại sự ổn định nhất định.”
Fresh Foam Hierro v6 của New Balance
Đôi giày chạy đường mòn nhẹ này giúp đưa cấu tạo đế giữa Fresh Foam phổ biến của New Balance đến mọi loại địa hình. Tăng cường bảo vệ ở ngón chân sẽ giúp bạn chạy qua bất cứ nơi nào.
Xodus 10 của Saucony
Mendeszoon nói: “Những đôi giày này có đệm chân tối đa, độ lệch gót thấp (4mm) tốt cho vòm chân trung tính.”
Speedcross 5 của Saloman
Mendeszoon nói: “Những đôi giày này có đệm chân tốt, đế giữa hơi cứng hơn và đế ngoài chắc chắn.”
VECTIV Enduris của North Face
Chuyên gia phân phối đồ thể thao ngoài trời North Face đã cho ra đời đôi giày này, bổ sung một nhân tố mới vào thế giới chạy đường mòn với tấm TPU 3D mật độ kép và đế giữa được thiết kế kiểu rocker (phần gót và mũi chân tròn), giúp thúc đẩy người dùng tự tin sải bước tiến về trước.
Giày Cloudventure chống thấm nước của On
Nếu đường chạy của bạn bao gồm cả địa hình ẩm ướt, những đôi giày chạy đường mòn nhẹ, không thấm nước này có thể giúp giữ cho chân bạn luôn khô ráo. ‘Lớp màng’ co giãn giữ cho đôi giày nhẹ nhàng, vì vậy bạn sẽ không bị ảnh hưởng khi đụng phải nước trên đường đi của mình.
SL: HSV của Speedland
Hãy nghĩ về đôi giày chạy đường mòn cao cấp này như một chiếc xe thể thao mà bạn có thể tùy chỉnh với khả năng đi vượt địa hình. Hệ thống BOA kép cho phép giày ôm chân bạn một cách vừa vặn mà không cần lo lắng về dây buộc, cùng với đó là một tấm carbon có thể tháo rời để bạn có thể tùy chỉnh. Những đôi giày này có giá khá cao và sẽ chỉ được sản xuất với số lượng hạn chế, nhưng bạn sẽ không dễ dàng gặp được bất cứ thứ gì khác giống như vậy đâu.
Terraultra G 260 cho nam của Inov-8
Nếu bạn tập trung đến việc “chinh phục” đường đua hơn là tốc độ khi chạy đường mòn, bạn sẽ rất trân trọng độ cứng, chắc và bền của những đôi giày này. Những chất liệu chịu lực như cao su tăng cường graphene và thậm chí là Kevlar giúp giày chống bám đường. Phần mu giày được thiết kế để tuỳ chỉnh theo bàn chân của bạn khi bạn chạy quãng đường dài hơn, giúp cho chiếc giày này có thể đương đầu với tất cả khó khăn, thách thức của việc chạy trên những địa hình hiểm trở.