Lâm Quang Nhật – khi cựu vô địch SEA Games trở lại

Quang Nhật, sinh năm 1997, không thuộc nhóm thế hệ vàng của bơi lội Việt Nam, nhưng vẫn gây tiếng vang lớn ở đấu trường khu vực, mà đỉnh cao là HC vàng SEA Games bơi tự do 1500m các năm 2013, 2015, và HC bạc nội dung này năm 2017. Với nhiều VĐV, ngần ấy thành tích đã được xem là viên mãn, và chính Quang Nhật cũng ít nhiều nghĩ như thế khi quyết định chia tay đường bơi ở tuổi 21. Nhưng khi cái duyên với thể thao đỉnh cao ngỡ đã hết, chàng trai người TP HCM tìm thấy niềm đam mê mới cùng nguyên vẹn khát khao chinh phục từ lúc bén duyên với triathlon (ba môn phối hợp: bơi – đạp – chạy).

Từ khi học mẫu giáo, cậu bé tròn trịa Lâm Quang Nhật đã tỏ ra đặc biệt thích thú với hồ bơi nhỏ xíu. Khi các thầy cô phát hiện năng khiếu ở cậu bé và mời đến hồ bơi quận để học miễn phí, mẹ của Quang Nhật đồng ý ngay, đơn giản vì bà sợ con trai béo phì và cũng muốn cậu bé có thêm cơ hội rèn luyện sức khoẻ.

Những buổi tập đó nhanh chóng mang lại thành quả. 6 tuổi, Quang Nhật được chọn vào đội bơi TP HCM, tập luyện tại CLB thể thao dưới nước Yết Kiêu và liên tục gặt hái nhiều thành tích cao. Đến khi học cấp ba, anh phải đối mặt với lựa chọn quan trọng: tiếp tục tập luyện thi đấu để theo nghiệp thể thao đỉnh cao, hoặc từ bỏ tất cả đề theo học văn hoá như chúng bạn. Và lúc đó, Quang Nhật đã chọn thể thao đỉnh cao, một phần vì đam mê bơi lội, một phần vì mong muốn hỗ trợ gia đình.

“Tôi không sinh ra trong một gia đình có truyền thống thể thao, ba mẹ tôi cũng chưa hề gây sức ép nào cho tôi về những tấm huy chương hay thành tích. Nhưng gia đình luôn là điểm tựa, là động lực để dẫn lối cho tôi trên con đường thể thao đỉnh cao nhiều vinh quang, nhưng cũng lắm chông gai”, anh nói với VnExpress.

Ở lứa tuổi 15-16, khi chúng bạn cùng trang lứa còn vô ưu cắp sách đến trường, Quang Nhật đã sống hàng ngày với những áp lực rất lớn từ quá trình tập luyên – thi đấu – sàng lọc vốn khắc nghiệt trong thể thao đỉnh cao. Nhưng việc kiếm thêm những khoản thu nhập đáng kể để phụ giúp gia đình từ thành tích là động lực lớn cho chàng trai tuổi teen.

2013 là năm bước ngoặt trong sự nghiệp của Quang Nhật khi anh giành HC vàng 1500m tự do ngay lần đầu dự SEA Games. Ở tuổi 16, chân ướt chân ráo bước ra đấu trường khu vực, bằng một chút may mắn, cộng thêm thật nhiều sự nỗ lực và lòng quyết tâm, kình ngư Sài Gòn đã cán đích đầu tiên trong niềm vui mừng xen lẫn bất ngờ của bản thân và ban huấn luyện cũng như truyền thông lúc ấy. “Chiến thắng ở Nay Pyi Taw, Myanmar năm đó cứ như giấc mơ mà về đến nhà tôi vẫn chưa dám tin là sự thật”, Quang Nhật kể lại

HC vàng của Quang Nhật tại SEA Games 27 đã được coi là một “cơn địa chấn” với cự ly bơi 1500m của Việt Nam, mở đường cho hàng loạt thành tích ấn tượng của các lứa VĐV bơi lội sau này. Tới SEA Games 2015 tại Singapore, Quang Nhật cũng xuất sắc bảo vệ tấm HC vàng ở nội dung sở trường, khẳng định vị thế số một Đông Nam Á.

“Mọi người thấy quen thuộc với hình ảnh Quang Nhật tươi cười trên mặt báo, rạng rỡ nhận huy chương. Nhưng con đường đưa tôi đến chiến thắng ấy là cả một tuổi thơ đánh đổi cho bơi lội. Áp lực thành tích đối với bất kỳ VĐV nào, vừa là động lực, cũng vừa là liều thuốc độc”, VĐV 24 tuổi nói với giọng trầm ngâm.

Với các VĐV chuyên nghiệp, việc tập luyện từ sáng tới chiều, kiệt quệ trong bể bơi, da dẻ nhăn nheo vì ngâm nước, thậm chí có đổ cả máu là chuyện bình thường. “Thắng làm vua, thua làm giặc” vô hình chung đã trở thành một phần bất đắc dĩ của cuộc sống mà mọi VĐV phải chấp nhận khi xác định theo nghiệp đỉnh cao.

Ngay sau hai lần liên tiếp đạt HC vàng tại SEA Games 27 & 28, Quang Nhật bắt tay chuẩn bị cho SEA Games 29. Nhưng tới gần giải, do nhiều yếu tố khách quan, anh phải thay đổi điểm rơi phong độ, và tập trung vào giải vô địch châu Á, diễn ra sau SEA Games vài tuần. Trong kỳ SEA Games ở Malaysia 2017, Nhật đoạt HC bạc, về sau đồng đội đàn em Nguyễn Huy Hoàng.

“Nhiều người cho rằng tôi từ bỏ bơi lội chuyên nghiệp vì vuột tấm HC vàng vào tay đàn em. Nhưng thực tế là tôi rất tự hào về một thế hệ đàn em tài giỏi, mạnh mẽ hơn”, Quang Nhật kể.

Nhưng chính năm 2017 mà anh vuột tấm HC vàng SEA Games rồi từ giã đường đua xanh ấy lại là năm thành công vang dội nhất trong sự nghiệp bơi lội của Quang Nhật. Anh giành ba HC vàng giải vô địch các lứa tuổi châu Á ở cự ly 400m, 800m và 1500m. Tuy nhiên, SEA Games ở Malaysia mới là tâm điểm chú ý, và cú ăn ba của Quang Nhật không nhận được sự quan tâm cần thiết.

Sau 10 năm cống hiến liên tục cho bơi Việt Nam, Lâm Quang Nhật quyết định dừng lại. Một phần lý do là bệnh thoái vị đĩa đệm, có lúc nặng tới mức khiến kình ngư người Sài Gòn ngồi cũng bị đau. Khi đó, một số bác sĩ mà anh tìm đến đã lắc đầu ngao ngán, thậm chí nói rằng Quang Nhật không thể chơi thể thao được nữa. “Lúc đó, chính tôi thật sự nghĩ rằng bản thân sẽ không bao giờ có thể chơi thể thao được nữa”, anh kể. Nhưng nhờ sự giúp đỡ của bạn bè và cũng là những người hâm mộ, anh được gửi tới các chuyên gia hàng đầu về vật lý trị liệu tại Việt Nam để chữa trị.

Khi Quang Nhật dần cải thiện chứng thoái vị đĩa đệm, cái duyên và nghiệp với bơi lội vẫn còn gắn bó với anh, để rồi nhà cựu vô địch châu Á dấn thân vào bộ môn mới: triathlon (ba môn phối hợp: Bơi – Đạp xe – Chạy bộ). 2017, 2018 cũng là giai đoạn triathlon trở nên phổ biến trên thế giới, được đưa vào chương trình thi đấu Olympic và không còn quá xa lạ ở Việt Nam.

“Cơ thể tôi từ nhỏ đã không được huấn luyện cho đạp xe, chạy bộ. Hai môn này từng là nỗi sợ rất lớn của tôi, gây ra hàng loạt chấn thương vì lúc mới tập, tôi bắt đầu sai kĩ thuật, sai form dáng. Nhưng có con cá nào mà không ‘thoi thóp’ khi lên bờ đâu chứ?”, Quang Nhật kể về thời gian anh mới đến với chạy bộ và đạp xe – hai nội dung cuối trong bộ môn triathlon.

Lợi thế về bơi lội cộng thêm nỗ lực, học hỏi nghiêm túc và không ngừng nghỉ trong lúc tập luyện đạp xe – chạy bộ của Quang Nhật cũng cho trái ngọt, chỉ hai năm sau khi anh “bặp vào” triathlon. VĐV sinh năm 1997 lần lượt thâu tóm ngôi vô địch ở mọi giải ba môn phối hợp tại Việt Nam trong khoảng hai năm gần đây, từ VNG-BDC Super League, Sunset Bay Triathlon đến Trifactor Việt Nam.

Nhưng “chặng đường nào trải bước trên hoa hồng”, như lời bài hát “Đường lên đỉnh vinh quang” của cố nhạc sĩ Trần Lập, Quang Nhật cũng phải đánh đổi nhiều cho những thành công mới với triathlon. “So với bơi lội, triathlon khác biệt lớn ở chỗ đây là bộ môn xã hội hoá từ nguồn vốn cá nhân. VĐV xác định chơi triathlon chuyên nghiệp như tôi sẽ phải cân bằng thời gian tập luyện – cải thiện kỹ thuật đạp-chạy, vừa đi học, vừa nỗ lực làm thêm đủ thứ việc khác để đảm bảo thu nhập nuôi dưỡng đam mê, và còn lo cho gia đình. Thật sự là một thử thách không hề nhỏ”, anh kể.

Hiện tại, Quang Nhật vừa theo học tại trường Đại học Sư phạm Thể dục Thể thao TP HCM, đồng thời đảm nhận vị trí HLV môn bơi tại CLB BoiDapChay. Và dù đã đạt tới đẳng cấp cao nhất trong giới triathlete Việt Nam, anh thừa nhận hàng ngày vẫn phải nỗ lực tập thêm để hoàn thiện những thiếu sót.

Quang Nhật cũng không ngại khi chia sẻ bản thân giờ đây vẫn mỗi ngày nỗ lực tập luyện để hoàn thiện những thiếu sót. Có khi anh bắt đầu tập đạp, bơi từ 5h sáng, có lúc chạy bộ vào 23h, hoặc tranh thủ bất kỳ lúc nào rỗi để tập gym bổ trợ, để bảo đảm chu toàn giữa lịch học, dạy thêm để kiếm thu nhập, và hướng đến thành tích nhanh hơn, kỹ thuật vững hơn.

“Xuất thân là một VĐV chuyên nghiệp, tôi không thể hài lòng hay tự mãn với những thành tựu trong nước. Tôi vẫn luôn khao khát sẽ được một lần nữa khẳng định khả năng tại đấu trường khu vực, mang lại niềm tự hào cho thể thao Việt Nam nói chung, và không phụ lòng những người tin tưởng, yêu thương mình nói riêng”, anh nói.

Với việc triathlon được đưa vào chương trình thi đấu của SEA Games 31 mà Việt Nam đăng cai vào tháng Năm, Quang Nhật đang đứng trước cơ hội hiện thực hoá khát khao của bản thân. Nhưng dù kết quả có thế nào, hành trình của anh với triathlon cũng chỉ mới bắt đầu, và câu chuyện về một chàng trai trẻ dành cả thanh xuân cống hiến cho sự phát triển của thể thao Việt Nam như Quang Nhật vẫn sẽ là nguồn cảm hứng và động lực cho nhiều người trẻ tiếp tục phấn đấu hết mình vì đam mê và lý tưởng.